De
laatste jaren heb ik zo vaak gewaarschuwd voor het nieuws dat gisteren ineens
de huiskamers binnenkwam. De 100.000
jongeren die buiten beeld van gemeenten vallen, jongeren zonder werk,
inkomen en met het risico dat ze op straat komen staan door problemen en of het
missen van scholing. De inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid deed net
alsof dit schrikbarend nieuws was, terwijl Klijnsma al jaren geen antwoord wil
geven op dit probleem omdat het ‘niet bestond’ zoals ze mij eens vertelde toen
ik ernaar vroeg.
In diverse van mijn onderzoeken en papers schreef ik
al over mensen die buiten beeld vallen, mensen met een beperking of andere
problemen die buiten de Wajong vielen en in de nieuwe Participatiewet geen kans
meer krijgen. Dit zijn de zogenoemde NUGgers (Niet Uiterkerings Gerechtigden),
mensen die bij de gemeente aan de balie komen en medewerkers niet weten wat ze
ermee moeten. Er zijn zelfs enorm veel mensen die niet eens weten wat NUGgers
zijn, laat staan of ze nog ergens rechten op hebben.
Rol gemeenten
Veel gemeenten hebben in de uitwerking
van de Participatiewet wel enige ruimte voor NUGgers, maar die ruimte betekent
niet dat er ook financiƫle ruimte is om deze groep te ondersteunen. Waarom die
er niet is, eigenlijk heel simpel, er is namelijk geen geld voor de grote
kortingen op budgetten en bovendien kost het helpen van deze groep alleen maar
geld. Want zij hebben geen uitkering en helpen levert simpelweg geen besparing
op het aantal uitkeringen op.
Als NUGger met een beperking kan je
bijvoorbeeld proberen om voorzieningen aan te vragen om te kunnen werken. Bij
veel gemeenten is dit volgens de verordening in de Participatiewet wel
mogelijk, maar in de praktijk blijken er erg lage plafonds te zijn als het gaat
om de budgetten en daarmee valt een voorziening meestal al snel af. Kortom, je
hebt geen inkomen en geen geld om voorzieningen aan te schaffen, dus blijf je
buiten beeld van de gemeente.
Voor jongeren zonder opleiding met
veelal sociale problemen of mentale problemen is er ook een plafond aan de
hulp, of de voorwaarden om het eerst maar zelf uit te zoeken. Het gevolg is dat
deze jongeren steeds verder in het moeras zakken en uiteindelijk ook niet meer
teruggaan naar de gemeente omdat zij geen hulp verwachten. Dit is het pijnlijke
gevolg van de strenge regelingen van de gemeente, vooral als jongeren nog thuis
wonen, want dan hebben zij automatisch al geen recht op een uitkering uit de
Participatiewet vanwege de kostendelersnorm.
Onderzoek is nodig
Ik plet er al jaren voor, er is
onderzoek nodig naar de NUGgers, hoeveel het er zijn, welke hulp nodig is en
vooral hoe deze groep geholpen kan worden. Ik heb zelf wel wat indicaties
opgedaan in de onderzoeken die ik heb gelezen, want er zijn bijvoorbeeld circa
2,4 miljoen mensen met een arbeidshandicap in de arbeidsmatige leeftijd van 20
tot 64 jaar, waarvan er circa 1,3 miljoen mensen een uitkering hebben. De rest,
van 1.1 miljoen heeft geen uitkering en er zal zeker een deel van werken. Maar
gezien de gemiddelde arbeidsparticipatie van circa 30 tot 40% van de
arbeidsgehandicapten, zal zeker ruim een half miljoen van deze mensen niet
werken en onder de NUGgers vallen.
Dan hebben we het alleen nog maar over
de arbeidsgehandicapten, want er zijn nog de chronisch zieken en mensen met
sociale problemen die buiten de regelingen vallen. Vanuit de verschillende
cijfers die ik in de afgelopen jaren heb gezien kom ik zeker tot een miljoen
mensen in zijn totaliteit.
Deze cijfers zijn schrikbarend, volgens
het ministerie kunnen ze niet, maar als de groep jongeren al zo groot is, hoe
zit het dan met alle leeftijdsgroepen. Ineens blijken mijn cijfers niet meer zo
ver gezocht zoals de cijfers van hun eigen onderzoek laten zien. De conclusie
die men moet trekken is dat er meer onderzoek nodig is en daarom zeg ik, start
er nu eens mee en zo ja dan help ik als ervaringsdeskundige graag mee!