Basisinkomen 2.0

Over de werkelijke kosten van de sociale zekerheid lopen de meningen nogal uiteen, waar de een uitgaat van grofweg 70 miljard, zijn er ook cijfers van bijna 170 miljard. Dan zijn er nog de kosten die komen met alle regelingen die we in Nederland kennen, van hypotheekrenteaftrek tot aan kinderbijslag. Het geheel is een ingewikkeld systeem, en waar de een veel 'rechten' heeft, heeft de ander met gelijksoortige problemen deze niet. Juist daarom ben ik geen tegenstander van het basisinkomen, misschien wel omdat ik een van die mensen zonder rechten ben.

Het basisinkomen, van grofweg 1.200 euro per maand zou ongeveer 200 miljard kosten, stel we houden het op 1.000 en blijven bij die 200 miljard om daarmee de ruimte te scheppen voor een aanvulling van 500 euro per maand voor mensen die echt niet kunnen werken door bijvoorbeeld een handicap of chronische ziekte.

Wat is het idee?

Mijn idee is eigenlijk heel simpel, iedereen krijgt een basisinkomen van 1000 euro per maand, dit kan zijn doordat je het direct krijgt of bij de inkomens boven de 50.000 euro door een belastingkorting. In combinatie met een vlaktaks van 40% boven de 12.000 euro en een aanvullende uitkering van 500 euro voor mensen die echt niet kunnen werken. Zo krijg je een overzichtelijk systeem, waarbij minder fraude mogelijk is en waardoor er niet meer zoveel bureaucratische rompslomp hoeft te zijn bij de uitvoering. Immers, UWV en gemeenten hoeven mensen uitsluitend nog te veel helpen naar werk, en niet meer tot in den treure te controleren of men niet stiekem thuis woont, samenwoont, stiekem spaargeld heeft of wat dan ook.

Alle regelingen rondom aanvullende bijstand, toeslagen, aftrek zus en zo, verdwijnen omdat je je vanaf je 18e een basisinkomen ontvangt. Ben je student dan kan je er je studie deels mee betalen (en zonder schulden de maatschappij instappen), ben je mantelzorger kan je minder werken of je geheel aan de zorg wijden, ben je gehandicapt kan je naar vermogen werken, enzovoorts. Dit idee past bij een zelfredzame maatschappij, waar je de zorg voor mensen om je heen draagt en bovendien niet afhankelijk bent van een partner. Want ook alleenstaande ouders kunnen kiezen om parttime te werken en het basisinkomen aan te vullen.

De WW, ZW en WIA worden dan aangevuld v.a. 1.000 euro per maand, tot een maximum van 2.000 euro per maand, wat de premie drukt, mensen stimuleert om snel een baan te zoeken en bovendien bij langdurige werkloosheid ook voorkomt dat mensen na de WW termijn hun spaargeld op moeten eten voor zij naar de WWB doorschuiven, met alle sociale gevolgen van dien. Daarbij zou er bij een vlaktaks ook, voor het groeiende aantal zzp'ers, toegang zijn tot een minimale inkomstenbron als de opdrachten door ziekte of welke reden dan ook, tijdelijk teruglopen.

Hoe te betalen

Zoals gezegd, de veelheid en vooral complexiteit van regelingen en de daarbij horende aanpak van fraude kosten veel geld, dan nog de maatschappelijke (politie, schuld hulpverlening, ggz, etc)  kosten die er zijn door armoede en mensen die geen uitkering hebben. Ik schat, ja ik geef het toe, dat deze in totaal ver boven de 200 miljard uitkomen als je de kosten van de sociale zekerheid erbij optelt. Vooral ook de kostbare uitvoering hiervan. Dus als je al deze kosten meerekent, wat ik de meeste tegenstanders nog niet heb zien doen, kom je toch op een ander financieel plaatje uit.

Door de vlaktaks van 40% boven de 12.000 euro in te voeren, met een vermogensbelasting van 2,5% boven de 100.000 euro worden mensen met hoge inkomens zwaarder belast, sparen gestimuleerd en dus ontstaat er meer ruimte om bijvoorbeeld te gaan ondernemen, immers heb je een vermogen van boven de 100.000 euro, dan is het interessant om te gaan ondernemen, in plaats van belasting over het vermogen te gaan betalen. Zet dat in relatie tot de mogelijkheid dat het stimuleren van eigen woningbezit (eigen huis in lagere box) waarmee mensen ook aan hun pensioen kunnen bouwen, door te investeren in het eigen huis, wordt sparen en nadenken over de toekomst beloond.

Utopia?

Van links tot rechts zijn er mensen die het basisinkomen als onhaalbaar en de duur beschouwen, toch sluit het goed aan bij de technische en maatschappelijke ontwikkelingen van onze tijd, er moet meer voor elkaar worden gezorgd, een dag heeft nog steeds 24 uur en een week nog steeds 7 dagen. Werk je fulltime is mantelzorg leveren haast ondoenlijk, werk je parttime dan is dat een stuk makkelijker. Bovendien kan juist door het basisinkomen en dus de ruimte om mantelzorg te verlenen iets worden gedaan aan de hoge zorgkosten. Zo kan je bijvoorbeeld 'je oude moeder' in huis nemen zonder 'partnerboete' (inhouden van een uitkering i.v.m. aanwezige inkomens in huis).

Dan zijn er de technologische ontwikkelingen als robotisering, verdere automatisering, etc. die maken dat er minder werk beschikbaar komt. Al die mensen moeten ergens van leven, en waarom kunnen we werk niet wat 'eerlijker' verdelen? Want ja, het basisinkomen kost 350.000 banen, maar robotisering kost mogelijk zelfs een miljoen banen, en dat getal is toch echt hoger! Dus tel dit geheel eens bij elkaar op, inspelen op de tijd van nu en op termijn voor iedereen een eerlijke kans behouden of een steeds verder uitdijende armoede? Kiezen we voor kansen, een participatiesamenleving en besparen op kostbare zaken als zorg, dure systemen en beleid dat tot achter de voordeur rijkt. Of kiezen we voor het oude, wat zoals we ook kunnen lezen binnen niet al te lange tijd onhoudbaar wordt?

Voor de cijferfanaten

• Basisinkomen van 1.000 euro per maand bij inkomen tot 50.000 euro
• Belastingkortng van 12.000 voor iedereen met inkomen boven de 50.000 euro
• Vlaktaks van 40% v.a. 12.00 euro,
• 500 euro p/m extra toelage voor mensen die echt niet kunnen werken en 80-100% arbeidsongeschikt zijn (zelfstandig wonend).
• Vermogen boven de 100.000 belasten met 2,5%,

Kosten van het basisinkomen c.a. 200 miljard p/j

Besparingen

• Sociale zekerheid (uitkeringen)
• Uitvoering sociale zekerheid  (keuringen, regelingen, fraude aanpak, praktische uitvoering)
• Toeslagen
• HRA
• Zorgkosten (meer mantelzorg)
• Studie leningen, beurzen,
• Kinderbijslag
• AOW
• 12.000 euro per jaar voor elke WIA, ZW, WW uitkering.
• Lagere premies voor WW, ZW en WIA omdat deze tot max. 2.000 euro p/m worden beperkt.

Het is zo al met al een lang epistel geworden, maar door de combinatie van aanpak wel een kans om het basisinkomen in te voeren om een maatschappij met gelijkere kansen te bieden. Want het systeem wat we nu hebben sluit veel mensen buiten en dat verspilde talent heb ik nog niet eens meegerekend!